Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) heeft recent 152.000 euro uitgetrokken voor de opwaardering van het patrimonium van Merksplas- en Wortel-Kolonie. Trekker van het dossier is de vzw Kempens Landschap. In Merksplas zullen deze subsidies gebruikt worden voor de hoogdringende onderhoudswerken aan de Grote Boerderij en voor de aanleg van de omgeving van het vroegere schooltje. Dit schooltje wordt binnenkort gerestaureerd door Sociale Bouwmaatschappij De Noorderkempen. dit wordt hun administratieve hoofdzetel.
Ook zijn twee extra projecten in Merksplas geselecteerd voor Leader subsidies. Leader is een Europees programma voor plattelandsontwikkeling.
- De opwaardering van de Biezenroute waar zij voor 14.956 euro tussen komen.
- de renovatie van de landlopersbegraafplaats. De leadergroep ‘MarkAante Kempen’ keurde immers begin dit jaar het projectvoorstel opkalefateren van de landlopersbegraafplaats, ingediend door het Gevangenismuseum vzw, Toerisme vzw en de gemeente Merksplas, goed. Op het totale investeringsbedrag van 125.035,11 euro ontvangt Merksplas 81.272,82 euro cofinanciering. Door middel van de renovatie wordt de landlopersbegraafplaats, als deel van de voormalige landloperskolonie te Merksplas, verder ontsloten. Op die manier onstaat een herwaardering voor het historisch funerair erfgoed in het algemeen en voor het socio-culturele verhaal van de marginalen in de maatschappij in het bijzonder. Momenteel zijn we bezig met het groot onderhoud van de binnendreven en omheining. De oude beukenhaag is verwijderd en zal in het voorjaar opnieuw aangeplant worden. In de toekomst zullen ook de ingangspoorten en de grafkruisjes een beurt krijgen. Verder zal ook de calvarieberg en het christusbeeld gerestaureerd worden. Naast het behoud van het fysieke landschap willen we ook het immateriaal erfgoed bewaren. De landlopersdomeinen van Wortel- en Merksplas-Kolonie zijn immers zeer kenmerkend voor de Noorderkempen en samen met het achterliggend socio-culturele verhaal zijn deze zelfs uniek in Europa. Met een historisch onderzoek (m.b.t. het ontstaan, de inrichting en het gebruik, inclusief het opzoeken van de namen van de begraven personen), de publicatie van een brochure, het aanbrengen van een informatiebord en het uitbreiden van de gegidste wandelingen willen we dit verhaal van de landlopersbegraafplaats en kolonie in leven houden.
In het verleden waren er reeds twee projecten door Leader goedgekeurd:
- Een bedrag van 123.500 euro werd toegezegd om een wandelknooppuntennetwerk uit te werken op Merksplas- en Wortel-Kolonie. Concreet betekent dit dat op basis van de bestaande wandelwegen een aantal knooppunten worden uitgewerkt, deze duidelijk worden bewegwijzerd en voorzien van infoborden en zitbanken. Start van het project begin april 2010, ook hier zal Kempens Landschap de coördinatie op zich nemen.
- Een bedrag van 90.395,76 euro is gereserveerd om de mogelijkheid van de introductie van het Kempisch heideschaap te onderzoeken om de bermen van dreven te onderhouden. Ook het plan om andere en meer geschikte gewassen aan te planten (grassen, granen) op de landbouwkavels wordt in samenwerking met de landbouwraad bekeken.
Het kabinet van Geert Bourgeois creëert momenteel ook een kader voor het afsluiten van convenanten (samenwerkingsakkoorden waarbij de indieners zich engageren om op een verantwoorde manier historisch onroerend erfgoed restaureren en een eigentijdse invulling geven, waar dan subsidies van de Vlaamse Regering tegenover staan). Wanneer dit klaar is, kan Merksplas zijn dossier indienen voor de herbestemming van Merksplas-Kolonie. Deze convenant bepaalt dat wanneer de gemeente Merksplas een duidelijk technisch en herbestemmingsplan indient met een duidelijke fasering, de Vlaamse Regering zich engageert om de nodige subsidies te voorzien. Ondertussen zal het gemeentebestuur van Merksplas op de agenda van de gemeenteraad van februari een lastenboek voor de aanstelling van een restauratiearchitect plaatsen.
Vanuit de vzw Kempens Landschap zal ook een aanvraag ingediend worden voor een medewerker Toeristisch Werkgelegenheid Project (TWP). Zij subsidiëren voor een bepaalde tijd 80% van de loonkost van een medewerker om een project met een groot toeristisch potentieel uit te werken.
Kortom, de krijtlijnen voor een mooie toekomst voor Merksplas-Kolonie zijn getrokken. Het is nu de uitdaging voor de verschillende partners om de doelstellingen waar te maken en dit unieke domein de toekomst te geven die het verdient.
